(Za)stosowania

Postawa krytyczna przyczynia się do rozwoju umiejętności myślenia pytajnego, które jest siłą napędową praktyki coachingowej. Stymuluje także wszechstronną i wielopłaszczyznową analizę struktury, potrzeb i celów ludzkiego życia. Promuje życie refleksyjne i autokrytyczne.

W świecie VUCA postawa krytyczna zdaje się być podstawową kompetencją i zadaniem. Ułatwia podejmowanie przemyślanych decyzji, budowanie wartościowych modeli życia, wyznaczanie zasadnych celów, a także buduje autokrytyczną, holistyczną i zrównoważoną świadomość człowieka.

Krytyczność powiązana z kreatywnością i wrażliwością tworzyć powinna kompetencyjny rdzeń modelu edukacji, która powinna przystosowywać człowieka do zetetycznie samoświadomej, autokrytycznej, wysubtelnionej i owocnej relacji człowieka wobec świata. Krytycystyczna edukacja przyszłości jest odpowiedzią na postępujący wymóg życia w niepewności.

Krytyczność w etyce pozwala na odpowiedzialne przemyślenie i ocenę zasad moralnych oraz ich zastosowania w różnych kontekstach. Umożliwia identyfikację potencjalnych konfliktów wartości i rozważenie konsekwencji decyzji etycznych. Dzięki zdolnościom krytycznym można tworzyć spójne argumenty etyczne, oparte na dowodach i zasadach, a nie jedynie na emocjach czy tradycji.

Koncepcja krytyczności jest filozoficzną teorią dotyczącą tego, co pierwsze, a więc fundamentalnych relacji między podmiotem a przedmiotem. Krytyczność uznaję też za fundamentalną postawę wobec świata, na której opierają się bardziej konkretne zdolności i aktywności.

Nastawienie krytyczne pozwala na świadome stawianie pytań dotyczących jakości życia i warunków rozkwitania, odrzucając przy tym obiegowe definicje sukcesu. Pomaga w identyfikowaniu obszarów, które wymagają poprawy, oraz w podejmowaniu działań opartych na realnych potrzebach i wartościach. Dzięki temu umożliwia bardziej świadome podejmowanie decyzji, które prowadzą do satysfakcjonującego i autentycznego życia.

Krytyczność w komunikacji służy formułowaniu trafnych wypowiedzi, a także pozwala na analizę informacji w perspektywie ich wiarygodności i poprawności logicznej. Zdolności krytyczne ujawniają się w jasnym, spójnym i adekwatnym do odbiorcy komunikowaniu się. Pomagają także w identyfikowaniu manipulacji lub błędów w argumentacji innych, co sprzyja prowadzeniu konstruktywnych dyskusji.

Krytyczność towarzyszy nam na każdym kroku. Warto spędzać czas na aktywnościach, które nie tylko sprawiają nam przyjemność, ale też bawią, stymulują i rozwijają. W oparciu o edukacyjny filar teorii krytyczności można stwarzać interesujące formy zajęć, np. gry karciane, planszowe, zabawy terenowe, teksty kabaretowe, filmy, spektakle.

Krytyczność wraz z wrażliwością i kreatywnością stanowi rdzeń rozwoju kultury we wszystkich jej odsłonach. Postawa krytyczna stymuluje tworzenie sztuki, jej interpretację, a jednocześnie stanowi podstawę krytyki literackiej i artystycznej polegającej na formułowaniu ocen efektów procesu twórczego.

Krytyczność pomaga we wszechstronnej analizie wpływu przekazów medialnych na ludzi, w tym w analizie argumentacyjnej, perswazyjnej i etycznej. Uczy weryfikowania informacji, demaskowania manipulacji i dezinformacji, korzystania z mediów w sposób odpowiedzialny.

Myślenie krytyczne w medycynie pozwala na analizowanie objawów pacjenta, ocenę wiarygodności dostępnych informacji oraz wybór najlepszego planu leczenia na podstawie dowodów naukowych. Pomaga też w unikaniu potencjalnych zagrożeń związanych z terapią. W obszarze zdrowia publicznego umożliwia krytyczną ocenę polityk zdrowotnych i kampanii edukacyjnych, co sprzyja podejmowaniu racjonalnych decyzji na rzecz społeczeństwa.

Krytyczność to umiejętność dobrania odpowiednich metod badawczych do konkretnego problemu; analiza i ocena wyników badań w sposób możliwie bezstronny, kontekstowy i pełny. Krytyczność to zdolność formułowania istotnych problemów i pytań naukowych, a także stosowanie poprawnego rozumowania wraz z możliwością kwestionowania istniejących założeń.

Bycie krytycznym pozwala na ocenę programów i rozwiązań politycznych, a także na rewizję podejmowanych działań. Poza tym narzędzia krytycznego myślenia wspierają argumentację i perswazję. Działalność polityczna powinna odwoływać się także do autokrytyczności i samoregulacji.